Üzerinde yaşadığımız dünyanın yaşı yaklaşık olarak 4.6 milyar yıldır. Peki ya en eski kayaç kaç yaşında? Yaklaşık olarak 4 milyar yıl. Bunu hesaplamak için radyometrik veriler kullanılmıştır.
Dünya’nın dış yüzeyi kızgın gaz kütlesi halinde iken soğumuş ve katılaşmıştır ve bu sayede bilinen ilk kayaçlar oluşmuştur. Peki ama bu tanım çok kısa, daha detaylı bir şekilde bakalım mı, ilk kayaçlar nasıl oluşmuş?
Kayaçlar Nasıl Oluşur?
Kayaçların oluşumu sadece dünyanın dış yüzeyinin soğumasına bağlı değildir, kayaç oluşumunda Dünya’nın iç yapısının özellikleri de çok önemlidir. İç yapı özellikleri kayaçların oluşumu ve kayaç döngüsü üzerinde oldukça etkilidir. Yerin iç yapısı; yer kabuğu, manto ve çekirdek olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır.
Aşağıdaki görselde de görüldüğü üzere; en dışta yer kabuğu, daha içeride üst mango, daha içeride alt mango ve en içeride çekirdek yer almaktadır.
Yer’in İç Yapısı
Yer Kabuğu
Dünya’nın yarı çağı 6.371 km’dir. Yer kabuğu ise buna oranla daha ince olan kayaçlardan meydana gelen bir katmandır. Yer kabuğu yaklaşık olarak 7 – 70 km arasında bir kalınlığa sahiptir. Yer kabuğunun oluşumunu birbirinden farklı türdeki kayaçlar meydana getirmiştir.
Aşağıdaki görsel yer kabuğunun kalınlığı ve bulunduğu yer hakkında bilgi vermektedir.
Manto
Dünya’nın iç yapısını oluşturan katmanlardan birisi de manto’dur. Manto, yer kabuğunun altında yer alır ve 2.900 km derinliğe kadar inebilir. Manto, yer küre hacminin %82’sini oluşturmaktadır. Manto’da kendi içerisinde üst ve alt olamak üzere iki bölüme ayrılır. Şimdi bu bölümleri inceleyelim:
Üst manto: Litosferin altındadır ve 700 km derinliğe kadar uzanır. Üst mantoya ayrıca astenosfer de denilir. Üst mantoda çok miktarda alkali madde ve magma veya ergimiş malzeme bulunur.
Alt manto: Üst manto ile çekirdek arasında kalan bölümdür. 660 – 2891 km arasındaki derinlikte bulunur ve burada sıcaklık 4.000 dereceye kadar ulaşabilir.
Çekirdek
Alt mantonun altında bulunan ve Dünya’nın merkezi olarak abul edilen küreye çekirdek denilir. Çekirdek iki bölümden meydana gelir bunar; katı olan iç çekirdek ve onu çevreleyen sıvı haldeki dış çekirdektir.
Bu makalede; kayaç nasıl oluşur ve yer kabuğunun katmanları hakkında bilgi paylaşımında bulunduk. Bu konularda makalede eksik kaldığını düşündüğünüz bilgileri yorum bölümünü kullanarak bizimle paylaşabilirsiniz.