Toprak, değerini kaybedince anladığımız önemli bir doğal kaynaktır. Toprak hayvancılık için yem elde etmede, sanayide ham madde olarak; seramik, fayans, kiremit, tuğla, çimento yapımında ve tarımda kullanılır.
Türkiye eğim değerleri yüksek dağlık ve engebeli bir ülke olmasına karşılık yüz ölçümünün %45’i ekili-dili alan ve çayır-mera olarak kullanılmaktadır. Yer şekillerinin sade olduğu yerlerde ekili-dikili alan oranı daha yüksektir.
Topraklarımızın %28,6’sı ormanlarla kaplıdır. Orman alanları daha çok yağışın bol olduğu kıyılarda ve yüksek alanlarda toplanmıştır.
Türkiye topraklarının %17’si tarıma elverişsiz olan arazidir. Kullanılmayan araziler arasında; yüksek ve sarp kayalıklar, eğimin fazla olduğu yamaçlar, makilik ve çalılık alanlar, bataklıklar, kumsallar yer alır.
a) Toprağın Tarımda Kullanımı
Türkiye arazisinin %27,5’inde tarım yapılmakta olup, tarlaların büyük bir kısmında tahıl ve diğer bitkisel ürünler yetiştirilmektedir.
Bazı bitki türleri, bazı toprak türlerinde daha iyi yetişir ve bu topraklardan daha kaliteli ürün elde edilir. Örneğin çay fazla yıkanmış kireçsiz topraklarda; Antep fıstığı kurak bölgelerin kireçli topraklarında; yumrulu bitkiler (patates, soğan, kereviz, şeker pancarı) kumlu topraklarda; üzüm kumlu, çakıllı topraklarla kumul sırtları üzerinde daha iyi yetişmekte ve bu topraklardan daha fazla verim alınmaktadır.
b) Toprağın Hayvancılık Faaliyetlerinde Kullanımı
Doğal bitki örtüsü hayvancılık faaliyetleri üzerinde belirleyici olmaktadır. Türkiye yüz ölçümünün %18’i çayır ve mera alanları olarak hayvancılık faaliyetlerinde hayvanların besin ihtiyacının karşılanmasında kullanılır. Maki ve çalılıkların yaygın olduğu yerlerde kıl keçisi; bozkır alanlarında koyun; çayırların yaygın olduğu yerlerde sığır; çiçekli bitkiler, çam ormanları, meyve bahçelerinin yaygın olduğu yerlerde ise arı yetiştiriciliği yapılmaktadır.
c) Toprağın Sanayide Kullanımı
Fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle bazı topraklar sanayide ham madde olarak kullanılmaktadır. Seramik, porselen, çömlek, tuğla ve kiremit üretiminde kullanılan ana ham madde kildir.
Türkiye’de tuğla ve kiremit üreten tesislerin yoğunlaştığı başlıca alanlar; Manisa, İzmir, Uşak, Kütahya, Eskişehir, Çorum, Tokat, Kastamonu ve Bartın’dır. Seramik sanayisinin geliştiği başlıca alanlar ise Kütahya, İzmir, Bozüyük, Söğüt (Bilecik), Çan (Çanakkale), İstanbul ve Kocaeli’dir. Ülkemizin birçok yöresinde küçük atölyelerde seramik ve çömlek üretimi devam etmektedir.