Türkiye’nin oluşumunda farklı jeolojik zamanların etkileri görülmektedir. İç ve dış kuvvetlerin etkisi ile farklı özelliklere sahip yer şekilleri oluşmuştur. Türkiye’deki ana yer şekilleri aşağıda verilmiştir.
Dağlar
Türkiye genel hatlarıyla dağlık ve engebeli bir ülkedir. Alp-Himalaya orojenez sisteminde yer alan dağların uzanışı genelde doğu-batı doğrultuludur. Akdeniz ve Karadeniz’e paralel olarak uzanan dağ sıraları kıvrılma sonucu Ege Denizi’ne dik olarak uzanan dağlar ise kırılma sonucu oluşmuştur. Volkanizma sonucu oluşan dağlar Türkiye’nin iç kesimlerinde ve doğusunda daha geniş alan kaplar.
Ovalar
Türkiye’de oluşumuna göre farklı özellikler gösteren ovaların bir kısmı kıyıda, bir kısmı ise iç kesimlerde yer alır. Ovaların oluşumunda yer hareketleri, akarsu aşındırma-biriktirme faaliyetleri ve karstlaşma etkili olmuştur.
Platolar
Anadolu’nun dördüncü zaman başında toptan yükselmesi sonucu yüksek düzlükler oluşmuştur. Bu düzlükler, akarsular tarafından derince vadilerle parçalanmış ve platolara dönüşmüştür. Platolar oluşum bakımından farklı özellikler gösterir. Teke ve Taşeli karstik plato; Erzurum-Kars lav platosu, iç kesimlerdekiler ise yatay duruşlu platolardır.
Kıyılar
Türkiye’de dağların uzanış doğrultusuna, jeolojik oluşum sürecine ve coğrafi konum özelliklerine bağlı olarak farklı kıyı şekilleri ve tipleri görülür. Örneğin Karadeniz ve Akdeniz kıyılarında boyuna, Ege kıyılarında enine, Marmara’da ise ria ve limanlı kıyı tipleri görülmektedir (Fotoğraf 6.2).
