Türkiye’de Kent Yerleşmeleri

Şehirler nüfuslarına ve fonksiyonlarına göre sınıflandırılır.

a) Nüfus Büyüklüğüne Göre Kentler

Nüfus miktarlarına göre ülkemiz şehirleri şu şekilde sınıflandırılabilir;

Nüfuslara Göre Şehirler
Nüfuslara Göre Şehirler

b) Fonksiyonlarına Göre Kentler

Şehirlerin fonksiyonlarına göre sınıflandırılmasında ekonomik, idari, askerî, kültürel vb. özellikleri dikkate alınır. Şehirlerin bazılarında yalnızca bir fonksiyon gelişmişken bazılarında ise birden fazla hâkim fonksiyon etkilidir. Örneğin kara yoluyla deniz yolunun kesiştiği yerler olan limanlar, ticaret şehirlerinin can damarlarıdır. Liman şehirleriyle ticaret şehirlerini ayrı tutmak güçtür. Ülkemizdeki birçok liman şehri aynı zamanda ticaret şehridir.

Hinterlandın Şehirlerin Gelişmesine Etkisi

Hinterland: Art bölge, ekonomik olarak limanı besleyen, limanla etkileşen alandır. Bir limanın art bölgesindeki sanayi tesisleri, ticari fonksiyonları, tarım alanları, enerji kaynaklarının yayıldığı alanı ne kadar genişse liman da o oranda gelişir.

Trabzon Limanı’nın hinterlandı Doğu Karadeniz, İstanbul Limanı’nın hinterlandı bütün Türkiye’dir.

TARIM ŞEHRİ

Asıl fonksiyon tarım ve hayvancılıktır. Hizmet sektörü nüfus ve ticaretin artmasına bağlı olarak değişir. Tarım alanlarının merkezinde, kavşak noktada yer alır. Tarım ürünlerini işleyecek küçük sanayi tesisleri vardır. Çevre ihtiyaçlarının karşılandığı pazar ile küçük alışveriş merkezleri bulunmaktadır. Ürünleri pazarlayacak ticaret kapasitesine sahiptir.

Tarsus
Söke
İnegöl

TİCARET ŞEHRİ

(Liman-Asıl Ticaret Şehri) Asıl fonksiyon ticarettir. Sanayi ve hizmet sektörü gelişmiştir. Geniş bir hinterlanda sahip işlek ulaşım yollarının kavşak noktasındadır. Liman şehri olarak gelişmiş, korunaklı bir limana sahiptir. Şehrin gelişmesine bağlı olarak değişen orta ya da büyük ölçekli sanayi tesisleri, ticaret mallarının alınıp satıldığı, üretildiği, depolandığı çok sayıda iş yeri, pazar, panayır ve fuarlar, büyük küçük alışveriş merkezleri vardır. İthalat ve ihracat yoğundur.

Mersin
İstanbul
İzmir
Gaziantep

SANAYİ ŞEHRİ

(Maden-Asıl Sanayi Şehri) Asıl fonksiyon sanayidir. Ticaret ve hizmet sektörü gelişmiştir. Kavşak noktasında ya da bütün ulaşım yollarına yakın bir konumda bulunmaktadır. Maden, enerji kaynağı ve ham maddeye yakındır ya da kolay ulaşılabilecek konumdadır. Bir ya da birden fazla gelişmiş sanayi kolu vardır. Ticaret gelişmiştir. İthalat ya da ihracat yoğundur.

Bursa
İzmit
Manisa
İstanbul
Zonguldak

TURİZM ŞEHRİ

Turizm, ticaret, hizmet faaliyetleri gelişmiştir. Doğal güzelliklere veya tarihî zenginliklere sahiptir. Gelişmiş ulaşım ağı vardır. Sanayi tesisleri şehrin gelişmesine bağlı olarak değişir. Gelişmiş ticari fuarlar, pazarlar ve alışveriş merkezlerine sahiptir. El sanatları yaygındır.

Antalya
Van
İstanbul
Nevşehir

ULAŞIM ŞEHRİ

Ulaşım, ticaret, hizmet ve sanayi sektörleri gelişmiş. Büyümesinde ulaşım hizmetleri etkilidir. Kavşak noktaları ve işlek yolların üzerinde yer alır.

Eskişehir
Konya
Ankara
İstanbul

İDARİ ŞEHİRLER

Gelişmesinde yönetim merkezi olması ön plandadır.

Ankara

KÜLTÜREL ŞEHİRLER

Üniversite ile yüksek okulların bulunduğu, çeşitli bilim, sanat ve kongre etkinliklerinin düzenlendiği, festivallerin yapıldığı, tarihî zenginliklerin bulunduğu şehirlerdir.

Eskişehir

ASKERÎ ŞEHİRLER

Gelişmesinde askerî birliklerin varlığının etkisi büyüktür.

Erzincan

Su Kenarlarında Kurulan Şehirlerin Özellikleri

Denize Kıyısı Olan Turizm Şehri

• Kurumsal, kamp ve piknik alanları
• Turizm tesisleri
• Alışveriş merkezleri
• Ulaşım olanakları
• Doğal güzellikler ve tarihî zenginlikler

Liman Şehri

• Korunaklı liman
• Gelişmiş ulaşım ağı
• Geniş bir hinterland
• Gelişmiş bir sanayi
• Ticari fonksiyonlar

Akarsu Kenarı Tarım Şehri

• Verimli geniş tarım arazisi
• Ulaşım yolları
• Tarıma dayalı sanayi
• İhtiyacı karşılayacak pazar ve alışveriş malzemeleri