Doğal Miras Alanları ve Ekosistemler

Doğal miras alanı olarak kabul edilen yerlerden bazıları yeryüzünde ender rastlanan, bazıları ise yalnızca o bölgeye ait özellikler gösteren yerşekilleri, hayvan ve bitki topluluğuna sahip yerlerdir. Sanayileşmeye bağlı olarak gerçekleşen çevre kirliliği, doğal miraslara önemli ölçüde zarar vermektedir. Doğal mirasların yakınında kurulan yerleşim birimleri ve sanayi merkezleri ile turistik tesisler, bu alanların bozulmasına neden olmakta, çevre kirliliğinden dolayı doğal miras alanlarındaki türler zarar görmektedir. Bu nedenle doğal miras alanlarının korunması, uluslararası sözleşmelerle garanti altına alınmaktadır.

Dünya doğal miras alanları içinde orman, dağ, göl, çöl, anıt, bina veya şehir gibi ögeler bulunmaktadır. Dünya Mirası Listesi’nde 142 devlete ait 851 yer bulunmaktadır. Bunların yaklaşık %80’i kültürel, %19,5’i doğal ve kalanı da karışık özellikteki ögelerdir. Türkiye’de bulunan birçok kültürel öge Dünya Mirası Listesi’nde yer almaktadır. Dünya miras alanları içinde yer alan doğal miras alanları ekolojik bakımdan büyük bir önem taşımaktadır. Çünkü bu bölgeler; jeomorfolojik bakımdan ve bitki ile hayvan türleri bakımından eşine rastlanmayan alanlardan oluşmaktadır. Örneğin ABD’de yer alan Yellowstone (Yelovston) Millî Parkı, Galapagos Adaları, İguaçu Çağlayanı ve Avusturalya’daki Mercan Resifleri (7.41.Fotoğraf) yeryüzünde eşi bulunmayan alanlardandır.

Simen Dağları

Dünya Miras Listesi’nde yer alan Simen Dağları, Etiyopya’nın kuzeyinde yer almaktadır. Afrika Kıtası’nda kar yağışlarının görüldüğü ender yerlerden biri olan bu dağlık alanda çok sayıda vadi ve uçurum bulunmaktadır. Kırsal yerleşmelerin de bulunduğu bu bölge, biyoçeşitlilik bakımından zengindir. Bölgedeki bazı canlılar endemiktir. Gelada, Habeş kurdu ve Habeş keçisi gibi hayvanlar yeryüzünde yalnızca bu bölgede bulunmaktadır. Bu bölgede başlıca tehdit, yasak olduğu hâlde yapılan avlanmalardır. Bunun önüne geçilmediği takdirde yalnızca bu bölgeye ait olan bazı canlılar yok olacaktır. Buradaki ormanların yok edilmesi de ekosisteme önemli zararlar verecektir.

Turkana Gölü

Turkana Gölü’nün (7.42.Fotoğraf) büyük bir kısmı Kenya’da bir kısmı da Etiyopya’da yer almaktadır. Göl, Doğu Afrika’daki fay hattında oluştuğu için kuzey-güney doğrultuğundaki uzunluğu fazladır (257 km). Genişliği ortalama 31 km olan göl 1977’de Dünya Miras Listesi’ne alınmıştır. Turkana, dünyadaki en büyük çöl gölüdür. Tuzluluk oranı yüksek olan göl, birçok göçmen kuşun mola yeridir. Gölde zehirli yılanlar, timsahlar ve su aygırları yaşamaktadır. Gölün çevresinde hayvancılık ve balıkçılıkla geçinen yerli kabileler yaşamaktadır. Bu ekosistemdeki başlıca tehditler avcılıktır. Yöre halkı timsah, balık ve yılan avlayarak bunları yemektedirler.

Serengeti Ulusal Parkı

Serengeti Ulusal Parkı (7.43.Fotoğraf) Tanzanya’da yer almaktadır. 14.763 km2lik bir alana sahip olan Serengeti 1981’de Dünya Miras Listesi’nde yer almıştır. Savan bölgesinde bulunan park, biyoçeşitlilik bakımından zengindir. Aslan, fil, gergedan, leopar, bufalo, zürafa, çita ve ceylan bu parktaki başlıca hayvanlardır. Serengeti Ulusal Parkı iklim koşulları, bitki örtüsü ve su ekosistemiyle eşine ender rastlanan yerlerdendir. Yeryüzündeki en üretken ekosistemlerden biridir. Parktaki canlılardan beş tür Tanzanya endemiğidir. Bazı türler ise nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Park alanı korunmakla birlikte kaçak avcılık, turizm baskısı ve yangınlar alana yönelik başlıca tehditleri oluşturmaktadır. Park açısından diğer bir tehdit ise sudur. Sınırlı miktarda bulunan suyun insanlar tarafından plansız kullanılması park açısından önemli bir tehdit oluşturmaktadır.

Yellowstone Millî Parkı

Bu park, yeryüzünün ilk millî parkıdır (1872). Yaklaşık Isparta ilinin yüz ölçümü kadar alan kaplayan park ABD’nin Idaho, Montana ve Wyoming (Vayming) eyaletlerinin kesiştiği yerde bulunur. Volkanik bir alan olan park, aynı zamanda olası bir süper volkanik faaliyetin de gerçekleşeceği yer olarak kabul edilmektedir. Bu özelliğinden dolayı çok sayıda sıcak su kaynağı bulunmaktadır. Bunlar içinde en ilgi çekenler gayzerlerdir. Biyoçeşitlilik bakımdan da zengin olan parkta çok sayıda memeli hayvan, kuş ve balık türleri yaşamaktadır. Bu bölge korunmadığı takdirde birçok canlı türü ve doğal alan yok olacaktır. Bu durum bir bütün olan dünya ekosistemi açısından önem taşımaktadır.

Tubbataha Mercan Resifleri

Filipinler’de bulunan resif 1993’te Dünya Miras Listesi’nde yer almıştır. Bu resifte yaşayan canlıların başlıcaları mercanlar, balinalar, yunuslar, köpek balıkları ve diğer balık türleri ile 100 civarında kuş türüdür. Kıyıya yakın olan bu resifler, kıyıları büyük dalgalardan korumaktadır. Ayrıca birçok canlıya yaşam alanı oluşturdukları için mercan resifleri ekolojik bakımdan önem taşır. Bu resifler açısından en önemli tehlike kirlilik, aşırı avlanma ve gemilerin verdiği zararlardır.