Doğal Sistemler ve Coğfraya

Yaşadığımız çevre yani doğa dört unsurdan meydana gelir. İnsan ve doğanın etkileşim halinde olması gibi doğanın dört unsuru da kendi içerisinde etkileşim halindedir.

Doğanın dört unsurunun etkileşimi ve insan-doğa etkileşimi neticesinde çevre yaşanılabilir bir hal alır. Peki doğanın dört unsuru nedir? Şimdi doğayı ve doğanın dört unsurunu inceleyelim.

Doğa sadece ayak bastığımız kara parçası ve onun üzerinde yer alan canlılardan ibaret değildir. Yağışların, rüzgarların oluştuğu, hayatımızı sürdürebilmemiz için içerisinde oksijen barındıran, bizi birçok zararlı unsurdan koruyan, dünyamızı çepeçevre saran ve çeşitli gazlardan meydana gelen Atmosfer (Hava Küre) doğanın unsurlarından birisidir.

Doğal sistemler ve Coğrafya
Doğal sistemler ve Coğrafya

Litosfer (Taş Küre) yer kürenin kabuğuna verilen isimdir. Kayaçlardan meydana gelen taş küre canlıların üzerinde yaşadığı ve faaliyet yaptığı doğal unsurdur. Okulumuzun, evimizin bulunduğu zemin, oyun oynadığımız piknik yaptığımız sahalar Litosfer yani taş küredir.

Doğal ortamda okyanus, deniz, göl, akarsu, buzullar, kaynak suları yer altı sularının hepsine birden verilen isim Hidrosfer (Su Küre)‘dir. Su, canlıların hayatlarını devam ettirebilmeleri için büyük bir önem taşır. İnsanlar, hayvanlar veya bitkiler doğanın kendileri için bir armağanı olan su olmadan hayatlarını devam ettiremezler.

Atmosfer, Litosfer ve Hidrosfer’den oluşan doğal ortamın içerisinde var olan Biyosfer (Canlılar Küresi)‘ni meydana getirir. Doğanın unsurları muhteşem bir uyum gösterir. Coğrafya bilimi de bu uyumdan yola çıkarak doğal unsurları kendi yöntemine göre inceler.

Örneğin bir dağ düşünün, bu dağın nasıl oluştuğunu, ne tür kayaçlardan meydana geldiğini, ne gibi evrelerden geçtiğini ve ne gibi süreçlerden etkilendiğini fiziki coğrafyanın alt dalı olan Jeomorfoloji inceler. Jeomorfoloji yeryüzü şekillerini araştırır, bilgi toplar ve bunları coğrafya bilimi aracılığıyla bizlere sunar. Toprak, ana kayanın çeşitli faktörlerin etkisiyle ayrışması sonucunda oluşan bir doğa unsurudur. Coğrafya bilimi toprağı inceler ve bu inceleme sırasında Pedoloji‘den yararlanır. Coğrafya doğada var olan bir diğer unsur göllerin oluşumunu ve yeryüzüne dağılışını inceler. Bu inceleme sırasında ise Limnoloji biliminden yararlanır.

Yağmur, kar ve dolu gibi yağışların nasıl oluştuğu her zaman merak konusu olmuştur. Gökyüzünden bu kadar su nasıl oluyor da yeryüzüne düşüyor, acaba gökyüzünde su birikintisi mi var? Coğrafyacılar bu meraklarını gidermek için fiziki coğrafyanın alt dalı olan Klimatoloji biliminden yararlanırlar, ayrıca bu konuları incelerken bilgi almak için Meteroloji bilimine de başvurur.

Bitkilerin ve hayvanların yeryüzünde dağılışı da coğrafya biliminin konuları arasındadır. Coğrafya farklı bilim dallarından yararlanarak bu alanlarda inceleme yapar.

Yorum yapın