Dünya Nüfusunun Tarihsel Süreçteki Değişimi konusu çok detaylı bir içerik oluşturmaktadır.
Bugün dünya nüfus verilerine bakıldığında toplam 7.432.663.275 (2016) kişi olduğu görülmektedir ancak dünya nüfusunu tam olarak sayısal verilere dökmek geçmişte olduğu gibi bugün de oldukça güçtür. Dünyanın her yerinde aynı anda nüfusu saymak ve veri hazırlamak oldukça zordur.
Günümüzden on bin yıl önce dünya nüfusunun toplamı on milyonu geçmezken bugün artan bir seyir izlemektedir. İnsanlık tarihi boyunca dünya nüfusunda üç önemli sıçrama gerçekleşmiştir.
Dünya Nüfusundaki Artış Sıçramaları
1. Sıçrama: En uzun dönem olarak bilinen birinci zaman (Paleolitik) aynı zamanda birinci sıçrama dönemidir. Bu dönemde insanlar avcılık ve toplayıcılıkla uğraşmışlar, alet yapmayı öğrenmişler ve kendilerine çeşitli savunma aletleri geliştirmişlerdir.
Dönemin insanları göçebe ve küçük gruplar hâlinde yaşamışlar. Beslenme kaynaklarının kendi ihtiyaçlarına yeter durumda olması, nüfus sayısında fazla artış olmadığı anlamına gelmektedir.
2. Sıçrama: İnsanoğlunun tarım yaparak toprağı işlemesi, hayvanları evcilleştirmeleri zamanla onları yerleşik hayata taşımıştır. Böylece küçük sahalarda bile kalabalık yerleşme dokusu ortaya çıkmıştır.
3. Sıçrama: 1750-1850 yılları arasında gerçekleşen dönemdir. Endüstri Çağı’nın ilk olarak Avrupa’da başlamasıyla kıtada hızlı nüfus artışı yaşanmıştır. Orta Çağ’a gelindiğinde çıkan savaşlar, salgın hastalıklar ve kötü yaşam koşulları yıllarca ölüm oranının yüksek seviyelerde seyretmesine neden olmuş ve nüfusu nicelik yönünden azaltmıştır.
Yeni Çağ ve Yakın Çağ’da sanayileşme ile iş olanaklarının artmasına bağlı olarak yaşam standartlarının yükselmesi, beslenme ve sağlık koşullarının iyileşmesi ve son olarak modern tıp alanındaki yenilikler nüfusun her geçen yıl artmasında en önemli etken olmuştur.
Yukarıdaki grefiğe göre dünya nüfusu 1950 yılından sonra hızla bir artış göstermiştir. Bu artış daha çok az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde görülür. Genel anlamda dünyada görülen nüfus artışı ya doğum yoluyla ya da göç yoluyla olmaktadır.
Avrupa Kıtasında Nüfusun Değişim Süreci
Sanayileşme devrimi Avrupa kıtası dışında başka ülkeleri de etkilemiş ve böylece ekonomik gelişmelerin sonucunda büyük göçlerin başlamasına neden olmuştur.
17. yy. gelindiğinde Avrupa nüfusu yaklaşık yüz milyon iken bu sayı 17. yy. ortalarında dört yüz milyonu bulmuştur. Günümüzde ise Avrupa kıtasında nüfus artış hızı kuzeybatı Avrupa ülkelerinde daha stabil hâlde iken, güney ve güneydoğu Avrupa ülkelerinde orta derecede bir artış söz konusudur.
Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde ise artış oranı az olmakla beraber bazı ülkelerde durma noktasına gelmiştir. Asya’nın doğu ve güney kesimlerinde, Kuzey Amerika’nın kuzey ve orta kesimlerinde, ve Afrika’nın kuzey ve güneyinde nüfus artış oranı oldukça yüksektir.
Dünya Nüfus Artış Oranına Etki Eden Faktörler
Genel olarak Dünya nüfus artış oranına etki eden faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Sanayileşme oranı,
- Toplumsal ve kültürel gelişmeler,
- Beslenme koşullarının iyileştirilmesi,
- Çocuk ölümlerinin azalması gibi nedenler etkili olmuştur.
Sanayileşme süreci, bilim ve teknolojide birtakım gelişmeleri de beraberinde getirmiştir. Özellikle tıp alanındaki yenilikler zatürre, çiçek, sıtma gibi ölümcül hastalıkların tedavisinde ilerlemeler kaydedilmiş ve insan ölümleri azalmıştır. Sağlık alanındaki bu gelişmeler hiç kuşkusuz ortalama yaşam süresinin uzamasına neden olmuştur.
Dünya nüfusunun her geçen yıl artması demografik açıdan kaygı vericidir çünkü doğal kaynakların hızlı tükenmesi ve çevre kirliliği en önemli iki sorun olarak karşımızda durmaktadır.
Dünya Nüfusunun Tarihsel Süreçteki Değişimi ve dünya nüfusundaki sıçramalara değindik. Konu hakkındaki görüşlerinizi yorum yaparak bizimle paylaşınız.