Hidrolojik Kökenli Doğa Olayları

a. Sel ve Taşkınlar: Bir ülke ya da bölge sınırları içinde meydana gelen ve toprağın kısa bir süre su altında kalması olayına sel denir. Dünyanın hemen her tarafında görülen sel olayının afete dönüşmesiyle büyük can ve mal kayıpları yaşanır. Seller, akarsu yataklarında, dağların yamaçlarında, göl kenarlarında ve deniz kıyısında görülür.

Bunların içinde en sık karşılaşılan sel felaketi akarsu yataklarının uzun süren yağışlarla ya da kar erimeleri sonucu aniden dolması ve taşmasıdır. Dünya genelinde sellerin dağılışına bakıldığında Çin’in güneyindeki akarsu havzalarında, Hindistan (İndus, Ganj) ve Bangladeş’ deki (Brahmaputra) akarsu havzasında, Brezilya’nın kuzeyinde yer alan Amazon Havzası’nda, Avrupa kıtasında Tuna Nehri Havzası’nda, Kuzey Amerika’ da Missisippi, Mıssouri akarsu havzalarında ve Türkiye’nin de dâhil olduğu yarı kurak alanlar ile dağlık arazilerde sık yaşamaktadır. Bunların dışında tropikal fırtınalar ve muson rüzgârlarının etki alanlarında kıyı selleri görülür. Bangladeş’te meydana gelen seller alçak ovalarda ve akarsu ağızlarındaki yerleşmelerde yaşayan çok sayıda vatandaşın hayatını yitirmesine neden olmaktadır.

Sel ve taşkınlar sonucu dünyanın hemen her bölgesinde can ve mal kayıpları yaşanmaktadır. Hızlı akan su, insan, hayvan, yol, köprü, bina, taşıt ve tesislerde ağır hasara yol açar. Suyun taşıdığı toprak, hızlı bir şekilde denize ulaşır ve deniz tabanlarında tortulların birikmesine sebep olur. Bu aynı zamanda akarsu erozyonun ortaya çıkması demektir. Suyun bastığı alan eğer tarla ya da seraların olduğu zirai üretim alanı ise ürünler zarar görür ve iç piyasada sebze meyve fiyatları artar. Sellerle taşınan malzemeler toprağın dokusunu tahrip eder, verimin azalmasına neden olur. Bu durum doğal ve yapay göllerin tortularla dolmasına ve balçık yüzeylerin ortaya çıkmasında önemli bir rol oynar. Taşınan malzeme drenaj ağını bozduğu için su kanalları zamanla tıkanır.

b. Göl Sularının Çekilmesi: Küresel ısınma, aşırı sıcaklar ve kuraklık yer altı sularının çekilmesi ve yanlış arazi kullanımı sonucunda göl sularında azalmalar ortaya çıkar. Bu durum göl çevresindeki ekolojik hayatın bozulmasına ve o gölde yaşayan su kuşlarının sayısının azalmasına etki eder. Lokal anlamda oluşan iklim değişiklikleri gölün etrafındaki ekonomik faaliyetlerin azalmasına ve göçlerin başlamasına neden olmaktadır.

Yorum yapın