Buzul Aşındırma Şekilleri Nelerdir?
Buzul aşındırma şekilleri, buzul hareketleri ve buzul erimesi yoluyla yeryüzündeki kayaçları, toprakları ve diğer malzemeleri aşındıran bir süreçtir. Buzul aşındırma, buzulların yüzeyi ve altı boyunca hareketleri sırasında farklı şekillerde gerçekleşir. Bazı buzul aşındırma şekilleri şunlardır:
- Striayonlar: Buzul hareketi boyunca buzul altında yer alan kayaların sıyrılması sonucu oluşan çizgi şekillerdir.
- Aşındırma çukurları: Buzulların altındaki malzemeleri oyma ve yontma yoluyla aşındırması sonucu oluşan çukurlardır.
- U-şekilli vadiler: Buzulların vadileri kazma ve aşındırması sonucu oluşan derin ve geniş vadilerdir. Bu vadilerin çizgileri dikdörtgen şeklindedir ve vadiler buzullar eridiğinde genellikle göller haline gelir.
- Tepeler ve sırtlar: Buzulların hareketleri sonucu oluşan sırtlar ve tepelerdir. Buzulların üstünde biriken malzemelerin taşınması ve yer değiştirmesi sonucu oluşurlar.
- Drumlinler: Buzulların altındaki malzemelerin sıkıştırılması ve şekillendirilmesi sonucu oluşan yumurta şeklindeki tepeciklerdir. Drumlinler, buzul hareketinin yönüne doğru uzanırlar.
- Moraine: Buzulların altında, yanında ve önünde biriken çakıl, kum, çamur ve kayalardan oluşan malzemelerdir. Buzulun erimesi sonucu oluşurlar ve vadilerde ve tepelerde görülebilirler.
- Eskerler: Buzul erirken buzul yatağından akan suların biriktirdiği kum, çakıl ve kayalardan oluşan uzun, kıvrımlı tepeciklerdir.
Bu buzul aşındırma şekilleri, buzul hareketlerinin yönü, hızı, yatağın eğimi ve malzemenin sertliği gibi faktörlere bağlı olarak farklı şekillerde oluşabilirler.
Buzul Aşındırma Biçimleri
Buzul aşındırma, buzul hareketleri ve buzul erimesi yoluyla yeryüzündeki kayaçları, toprakları ve diğer malzemeleri aşındıran bir süreçtir. Aşındırma, buzulların yüzeyi ve altı boyunca hareketleri sırasında farklı şekillerde gerçekleşir. Bazı buzul aşındırma biçimleri şunlardır:
- Tırmanma: Buzulun yüzeyindeki taneler ve taşlar buzulun hareketleri sırasında yukarı doğru hareket ederler ve buzulun yüzeyini aşındırırlar.
- Kesme: Buzulun altında yer alan kayalar ve topraklar buzulun hareketleri sırasında sıyrılarak, kesilirler.
- Taşınma: Buzul, yüzeyindeki malzemeleri taşır ve bu malzemeleri yüzeyi aşındırarak taşıdığı yol boyunca bırakır.
- Oyma: Buzulun altında yer alan kayalar ve topraklar, buzulun hareketleri sırasında yontularak, oyulurlar.
- Sıyrılma: Buzulun hareketleri sırasında, buzul altında bulunan malzemelerin yüzeyi, buzulun altındaki yüzeyle sürtünerek aşındırılır ve sıyrılır.
- Basınç: Buzullar, buzul altında yer alan kayalar ve topraklar üzerinde büyük bir basınç uygularlar ve bu basınç, malzemelerin şekillenmesine ve aşındırılmasına neden olur.
Bu buzul aşındırma biçimleri, buzul hareketinin yönü, hızı, yatağın eğimi ve malzemenin sertliği gibi faktörlere bağlı olarak farklı şekillerde oluşabilirler.
Buzul Şekilleri Nelerdir?
Buzullar, buzul hareketlerinin bir sonucu olarak yeryüzünde farklı şekiller oluştururlar. Bunların oluşturduğu şekiller arasında şunlar bulunur:
- U-şekilli Vadiler: Buzulların vadileri kazma ve aşındırması sonucu oluşan derin ve geniş vadilerdir. Bu vadilerin çizgileri dikdörtgen şeklindedir ve vadiler buzullar eridiğinde genellikle göller haline gelir.
- Sirkler: Yüksek dağlarda bulunan buzul çanaklarıdır. Bu çanaklar, buzulların döngüsü boyunca çizilir ve sirklerin çevresindeki dağlar yüksek buzul duvarları oluşturur.
- Tröglotlar: Buzulların hareketleri sırasında, bazı yerlerde buzulların altına doğru uzanan, uzun, dar ve derin çukurlar oluşabilir. Bu çukurlara tröglotlar denir.
- Buzul Dilimleri: Buzul dilimleri, buzulların yamaç boyunca hareket ettiği sırtlar ve bölünmüş dağların arasında oluşan uzun, dar buzul bölümleridir.
- Buzul Dikilitaşları: Buzulların hareketleri sırasında, bazı yerlerde buzul altında kalan kayalar, dik ve yüksek bir şekilde yüzeye çıkar. Bu kayalara buzul dikilitaşları denir.
- Drumlinler: Buzulların altındaki malzemelerin sıkıştırılması ve şekillendirilmesi sonucu oluşan yumurta şeklindeki tepeciklerdir. Drumlinler, buzul hareketinin yönüne doğru uzanırlar.
- Eskerler: Buzul erirken buzul yatağından akan suların biriktirdiği kum, çakıl ve kayalardan oluşan uzun, kıvrımlı tepeciklerdir.
Bu buzul şekilleri, buzul hareketinin yönü, hızı, yatağın eğimi ve malzemenin sertliği gibi faktörlere bağlı olarak farklı şekillerde oluşabilirler.
Buzul Aşındırma Ve Biriktirme Şekilleri Nerelerde Görülür?
Buzul aşındırma ve biriktirme şekilleri, buzulların var olduğu bölgelerde görülebilir. Genellikle yüksek enlemlerde ve yüksek rakımlı dağlarda buzul aşındırması ve birikimi gözlemlenebilir.
Gezegenlerin Doğal Uyduları hakkındaki yazı için buraya tıklayabilirsiniz.