Uzun yıllar boyunca ve bol miktarda yağan karlar hava sıcaklığının çok düşük olduğu yerlerde erimeyerek üst üste yığılarak çok kalın kütleler meydana getirirler. Biriken bu kar örtüleri zamanla kendi ağırlıkları altında sıkışarak aralarındaki boşlukları kapatır ve buz hâline dönüşürler. Ortaya çıkan bu buzkar örtüsüne buzul adı verilir. Dünyada buzulların en fazla bulunduğu yerler kutuplara yakın … Devamını oku…
Rüzgârlar kurak ve yarı kurak iklim bölgelerinde, bitki örtüsünün cılız olduğu alanlarda yeryüzü şekillerini etkileyen en önemli dış kuvvettir. En etkili oldukları alanlar çöller ile step (karasal) alanlardır. Rüzgârların yeryüzünü şekillendirme gücünü etkileyen en önemli faktörler Rüzgârın hızı, yağış miktarı, bitki örtüsü, zeminin yapısı ve taşıdığı malzemenin boyutudur. Rüzgârlar yer şekillerini aşındırma ve biriktirme olarak … Devamını oku…
Bir kaynaktan doğan eğimi takip ederek belirli bir yatak içerisinde akan devamlı veya geçici su kütlelerine akarsu adı verilir. Akarsuların büyükten küçüğe doğru sıralanışı nehir, ırmak, çay ve dere şeklindedir. Yeryüzünün şekillenmesinde etkili olan ve en yaygın dış kuvvettir. Ekvatoral kuşakta yıl boyunca, ılıman ve soğuk kuşakta ise yaz mevsiminde etkili olan dış kuvvettir. Akarsular … Devamını oku…
Kayaç, iki veya daha fazla mineralin bir araya gelmesi ile oluşan katı yapıdaki yeryüzü örtüsüne verilen isimdir. Yeryüzündeki bütün kayaçlar başlangıçta sıcak ve sıvı hâldeki minerallerin oluşturduğu lavların zaman içerisinde ısılarını kaybetmeleri ve katılaşmaları ile meydana gelmiştir. Daha sonra yaşanan gelişmeler ile birlikte değişimlere uğrayarak farklı türdeki kayaçları da meydana getirmişlerdir. Her kayacın içerisinde farklı … Devamını oku…
Türkiye arazilerinin jeolojik geçmişi oldukça uzun zaman dilimini kapsar ve değişik zamanlarda farklı gelişim aşamalarından geçerek günümüze ulaşmıştır. Türkiye konumu itibari ile aktif ve hareketli bir jeolojik kuşakta yer almaktadır. Ülkemiz bugünkü şeklini almadan önce kuzeydeki Avrasya ve Güneydeki Afrika levhalarının arasında bulunan Tethys (tetis) Denizi’nin tabanında dış kuvvetler tarafından biriktirilmiş olan tortulların iç ve … Devamını oku…
Dünya’nın oluşumundan günümüze kadar yaklaşık 4. 5 milyar yıl geçtiği tahmin edilmektedir. Bu uzun süreç, canlı kalıntılarının (fosil) ve çeşitli radyoaktif maddelerin (uranyum, toryum ve titanyum gibi) yapılarının incelenmesiyle tahmini olarak çeşitli bölümlere ayrılmıştır. Jeolojik zamanlar ve bu devirlerde görüldüğü tahmin edilen önemli olaylar aşağıda verilen tabloda belirtilmiştir. Holosen (Buzul Sonrası) 4. Zaman (Kuaterner) 2.5 … Devamını oku…
1915 yılında Alman bilim adamı Alfred Wegener (Alfıred Vegener) tarafından ortaya konulan teoridir. Bu teoriye göre Dünya’nın dış yüzeyinin ısısını kaybederek katılaştığı yaklaşık 225 milyon yıl önce Pangea adı verilen tek ve büyük bir kıta bulunmakta idi. Manto tabakasında gerçekleşen yatay yönlü konveksiyonel akımlar ile bu tek kıta yaklaşık 225 milyon yıl önce parçalanmaya başlamış … Devamını oku…
Dünya tek bir katmandan meydana gelmemiştir. Dünya iç içe geçmiş sıcaklık, yoğunluk ve kalınlık bakımından farklı üç temel katmandan meydana gelmiştir. Bu katmanlar ve özellikleri şu şekildedir: Yer Kabuğu ( litosfer, taş küre ) Yeryüzünün en dışında ısısını tamamen kaybetmiş, yoğunluğun en az olduğu, en ince katmandır. Karalar üzerinde yaklaşık 35-50 km, denizler altında yaklaşık … Devamını oku…
En uzun gece ve en uzun gündüz tarihlerinin neler olduğu genelde coğrafya bilimi ile ilgili alanlarda karşımıza çıkar, ancak bir çok bilgi yarışmasında ve genel sınavlarda da bu tarihlerin sorulduğu görülmektedir. Öncelikle gece-gündüz sürelerinin neden ve nasıl değiştiği konusuna değinelim: Bir yerin gün uzunluğu o yerin enlem derecesine ve güneş ışınlarının geliş açısına bağlıdır. 21 Mart … Devamını oku…
Dünya ve Güneş Sistemi Dünyanın güneşe uzaklığı 149,597,870 km’dir ve buna bir astronomik birim (AU) denir. Güneş sisteminin Samanyolu’nun merkezinden 25-28 bin ışık yılı kadar uzaklıkta olduğu sanılmaktadır. Güneş sistemindeki gezegenler her zaman aynı yörünge üzerinde aynı zaman içerisinde hareket ederler. Bunu bulan ilk kişi Johannes Kepler (1571-1630)’dir. Güneş Sistemi içerisinde bilinen 8 gezegen vardır. … Devamını oku…